Die leuens wat ons paradigmas (en uitkomste in die lewe) bepaal

Alle mense sal antwoord dat hul grootste begeerte of soeke in die lewe is om gelukkig of vervuld te wees en in vrede te leef.

Ons soek dit in onsself, ons verhoudings in ons huwelik en gesin, familie, kolegas, die kerk, in die wyer samelewing en helaas ook met God. Ons soek dit in ons finansies, ons beroep, ons liggame en op alle ander vlakke of areas van ons lewe.

Die werklikheid is egter dat mense weinig hierdie plek in hul totale menswees en op alle vlakke en in alle verhoudinge bereik. Sekerlik ʼn utopiese idee wat nie moontlik is op hierdie aarde nie, maar tog ʼn lewensreis en soeke wat in ʼn groot mate wel verwesenlik kan word.

Ek wil egter dadelik byvoeg dat hierdie idealisme bietjie verdraaid is. En daarom dat só baie mense in totale misrabiliteit verval die oomblik as iets skeef loop. Bitter min mense oorleef ʼn finansiële krisis, ʼn aflegging by die werk, ʼn egskeiding of ander krisis.

Dít is na my mening seker enkel die grootste rede waarom die meerderheid mense in ʼn lewe van vrees vasgeval is.

Want net soos daar die sogenaamde goeie kant is waaraan mense vasklou, so is daar die sogenaamde slegte kant. Ek sê sogenaamd, want baie keer is ons persepsie van iets wat goed of sleg is, beslis nie die waarheid nie. Byvoorbeeld die meerderheid mense, met enkele uitsonderings natuurlik, hou nie van die winter nie. Maar is die winter net sleg? Het ons winter ook nodig? Is daar nie dele van die winter wat eintlik baie lekker en aangenaam is en ander dimensies van die lewe na vore bring nie? Ek weet meeste sal aspris wees en net nee sê, maar as ons eerlik met onsself moet wees, besef ons dit is die waarheid.

In ʼn mens se soeke na geluk, word ons keuses, gewoontes en standaarde egter hoofsaaklik bepaal deur ons paradigmas. En dit is nou waar die probleem sy kop uitsteek. Baie van ons paradigmas is gevorm of word gevorm deur ʼn standpunt wat ons baie keer as die waarheid aanvaar, maar wat eintlik ʼn leuen is.

Dus om werklik ʼn plek van stille tevredenheid en geluk te vind, moet ons dikwels van hierdie onkruid in ons koppe ontslae raak.

Wat is van hierdie onkruid of leuens? Ek raak net aan so paar.

• Tradisie

Nou voordat iemand dink ek gaan ʼn aanval teen tradisie loods, glad nie. Tradisie is eintlik ʼn redelik neutrale onderwerp, iets wat in ʼn groot mate redelik buigbaar is. Tog is daar sekere tradisies wat eie is aan elke volk en kultuur.

As wit Afrikaners is ons byvoorbeeld baie erg oor ons braai en ons rugby. En dadelik sal ʼn paar mense opspring en sê hulle kyk nie rugby nie, of assosieer hulself nie met die rugby-kultuur nie. So ook ken ek mense wat nie ʼn vreeslike erg aan ʼn braaivleis het nie, maar dit tog sal geniet wanneer daar saam met vriende of by die werk of kerk of iets dergeliks ʼn braai-geleentheid is.

So ja, dit is ʼn veralgemening, maar die groter meerderheid mense assosieer hul met sekere kultuur elemente.

Daar is egter ander waardes wat verander. Baie van my geslag dink oor sekere aspekte van ons kultuur nie meer dieselfde as ons ouers nie. En my kinders dink weer anders oor sekere goed.

Die punt wat ek wel wil maak is dat ons kultuur dikwels baie dieper vasgelê is as wat ons besef.

Soos wat daar baie kosbare kleinode is, word ons egter dikwels ook lamgelê met sekere negatiewe aspekte in ons kultuur.

Ek wil nie op die verskillende aspekte ingaan in dié blog nie. Dalk êrens in die toekoms. Hier gaan dit meer om die beginsels vas te lê.

Dikwels is sekere gedrag, wat negatief tot jou funksionering kan wees, die leuen wat jy net onbewustelik glo omdat jy so groot geword het,  sonder om dit  krities te beoordeel wanneer dit jou negatief beïnvloed.

• Gesin en familie bygelowe en gebruike

Elke gesin en familie is uniek. So ook het elke huis sy kruis het die ou mense geglo. Dít het ek gesien kan nogal die waarheid wees.

Die een gesin of groter familie het byvoorbeeld ʼn ding vir visvang, die ander lot gaan jag en nog ʼn ander het ʼn geskiedenis van kerklikes.

Natuurlik is dit weereens nie noodwendig ʼn probleem of negatief nie. Maar wat van die individu wat nie inpas nie, wat dalk ʼn kunstenaar is. Of akademies uitstyg in ʼn familie wat gemiddeld is en as hande-arbeiders werk of andersom. Of as daar ʼn persoon is wat die kas se deur oop pluk en trots is op sy of haar alternatiewe seksuele oriëntering in ʼn familie waar so iets ʼn groot taboe is en as ʼn skande afgemaak word.

Weereens is die meeste familie waardes, gebruike, gelowe en bygelowe in jou as mens vasgelê lank voor jy ʼn keuse gehad het of jy daarmee sou saamstem al dan nie. Hierdie goed word deel van jou DNA gemaak voordat jy soms nog kan loop of praat.

Ekself is van oortuiging dat ons tradisies en ons gesins- en familiegedrag  bloot aangeleer is. Daar is bitter min daarvan werklik in die gene. Dit bepaal egter ʼn groot mate ons geloof in onsself en ons vermoëns, ons leierskapsvermoëns en styl, ons hantering van krisisse en ons manier van dink en praat.

Natuurlik is dit waar na beide kante toe. Ons is ontwerp om só ons plek en stans in die lewe te vind. Dus is daar gewoonlik ewe veel goed en sleg. Dit is egter dikwels die negatiewe goed wat ons kniehalter sonder dat ons dit besef.

Baie mense gaan mos uit van die standpunt, so gemaak, so gelaat staan. Wel, jy het op die ou einde ʼn keuse of jy so gestaan gaan bly.

Dikwels is mense vasgevang in ʼn negatiewe selfgeloof of vrees weens familie geskiedenis. Ek het al so baie gehoor dat iemand byvoorbeeld sê: “Ons familie het ʼn geskiedenis van hartsiektes. My oupa is dood aan sy hart, so sy  broer en my pa op 55. Ek glo nie ek gaan ʼn lang lewe hê nie.” En dan is dit presies wat gebeur. Selfvervulde profesie.

Die teenoorgestelde gebeur gelukkig ook dikwels. Juis in reaksie op die gesin of familie se geskiedenis en waardesisteme staan ʼn persoon op daarteen, styg uit en bereik groot sukses.

• Godsdiens

Ek wil nou nie te veel hierop ingaan nie, maar ek het wel besluit om godsdiens in hierdie blog te noem omdat dit soveel mense se gedrag, vrese en gebrek aan funksionering bepaal.

Omdat baie mense van kleins af groot gemaak word met sekere godsdienstige oortuigings, wette en vrese, hou dit hulle gevange vir die res van hul lewens.

Godsdiens is een van die mees kragtigste slawedrywers wat daar is, want gemeng met emosies, vrees en skuldgevoelens kan dit ʼn mens se funksionering totaal en al lamlê.

Die teenoorgestelde gebeur natuurlik ook dat mense baie keer in rebellie probeer wegbreek van hierdie bande en dan hul wortels verloor, of dalk juis vryheid vind.

Wat dikwels egter nie besef word nie, is hoe diep hierdie geloofstelsels in die onderbewuste waardesisteme vasgelê is.

• Media

Die media is die een  sisteem wat nie soseer ʼn invloed op jou lewe van kleins af gehad het nie – behalwe nou deur animasie flieks en kinderprogramme – maar wat veral in later stadiums van jou tienerjare af ʼn geweldige invloed op jou lewe uitoefen.

Die media beïnvloed die onderbewuste gewoonlik so subtiel dat dit jou waardesisteme kan skuif of vrees inboesem sonder dat jy dit besef.

Hoeveel van die paranoia byvoorbeeld oor geweldsmisdaad is die gevolg van die media wat jou daagliks bombardeer met gruwelike stories van onmenslike wandade wat teen individue gepleeg word. Deur dit groot aan die klok te hang en letterlik in te prent in jou. En natuurlik is dit walglik en moet met die grootste weersin veroordeel word.

Maar is dit werklik die realiteit? Is dit statisties werklik die geval dat dit wat voorgehou word die volle waarheid weerspieël?

Baie jare in die media het my geleer dat nuus is bloot die opinie van ʼn persoon of persone. Dit wat die koerant gaan verkoop deur die sensasie wat daaraan gekoppel word.

As gevolg van die feit dat misdadigers, soos bendelede, dikwels helde status geniet deur op die voorblad van die koerant te pryk, word die bose net gevoed en verdiep die bose kringloop al meer. Skielik word iemand wat niks is nie, geen toekoms het nie en die skuim van die aarde is, se gesig deur ʼn miljoen mense gesien. Skielik boesem die noem van sy naam vrees in by die man op straat. In ons sensasie soekende, heldevererende wêreld maak dit dikwels nie saak wat die rede is dat jy gewild is nie, solank jy net bo die res van die gespuis kan uitstyg.

Nog ʼn voorbeeld. In samehang met die vorige punt. Die grootste aantal mense van my geslag het in die kerk groot geword met dié waardesisteem, naamlik dat saambly en saamslaap voor die huwelik “sonde” is. Maar gaan vra die meerderheid mense uit dié generasie en jy mag dalk vind dat net die minderheid behoudendes nog bevestigend daarmee saamstem. Vir jare is hierdie waardesisteem op verskeie platforms in die media uitgedaag. En heelwaarskynlik soveel so dat toe jy die eerste keer seks gehad het nog voordat jy getroud is en uitgevind het hoe lekker dit is en toe nie deur ʼn weerligstraal gedood is nie, het jou waardesisteem dalk bietjie geskuif.

Hiermee sê ek nie dat die media net sleg of “boos” is nie. Ek dink teen die tyd weet alle gereelde lesers van my blogs dat ek graag sekere geloofsisteme aanvat, net omdat ek dink dit is belangrik dat ons weet hoekom ons sê ons glo iets wat ons glo.

Die media het ʼn baie belangrike rol om te speel en het nodig om standpunte en verkeerdhede aan te vat, maar sensasie, eensydige emosioneel, onverantwoordelike en ongebalanseerde joernalistiek om aandeelpryse hoog te hou, is beslis nie deel van die media se verantwoordelike rol in die samelewing nie.

Die punt hier is dat dit dalk soms nodig is om jou waardes en standpunte te gaan toets, veral in vandag se kultuur wat behep is met sekularisme, image gedrewe en politieke korrektheid. Om jouself die vraag te vra is dit die ware ek, of ʼn beeld wat ek probeer voorhou wat my beroof van die lewe?   

• Skool en onderwysers

Die laaste groot invloed op ons lewens is die skoolsisteem en onderwysers wat ʼn rol in ons lewens gespeel het.

Ek is seker elkeen kan vertel van ʼn onderwyser of onderwysers wat ʼn geweldige positiewe invloed in jou lewe uitgeoefen het.

So is daar ook die onnies wat ons gehaat het of wat ons tot in die grond afgebreek het.

Ek onthou ʼn laerskool waar ek gereeld saam met ʼn vriendin gekom het. Wat my stomgeslaan het was ʼn Juffrou in gr. 2 of 3 wat, maak nie saak watter tyd van die dag jy by die skool gekom het nie, uit volle bors op die arme kinders geskreeu het. Sonder ophou. En niemand met gesag het niks daaromtrent gedoen nie.  Dit het my nogal laat terugdink aan my slegte skool ervaringe in die junior grade.

Omdat die kind in hierdie fase nog soos ʼn spons sonder die kritiese fakulteit is, kan dit ongelooflike goeie of slegte resultate vir die res van die individu se lewe inhou.

So ook is die hele skoolsisteem daartoe ingestel om ons in die worsmasjien van die samelewingswaardes uit te druk. Dít bepaal baie mense se lewens, gedrag en hantering van die lewe.

Soms is dit goed as ʼn sekere slegte patroon hom in jou lewe herhaal sodat jy kan teruggaan om te gaan kyk of daar dalk ʼn wortel hier lê wat jou in paradigmas laat vasval en keer om ʼn deurbraak te beleef.

Oplossing? – Jou brein is ʼn lewende orgaan.

Die goeie nuus is dat ons nié uitgelewer is aan enige negatiewe gedrag of denkpatrone in ons lewens nie.

Dit is nie noodwendig die slegte goed wat ons kniehalter nie. Slegte goed wat met ons gebeur kan ons soms juis motiveer om die situasie om te keer en te verander. Soms is dit egter goeie goed wat gebeur het wat ons denke negatief beïnvloed met gemaksugtigheid, gebrek aan dryfkrag of onvermoë om konflik of krisisse te hanteer.

Die menslike brein is seker die mees gesofistikeerde skepping wat daar is. Die brein het die ongelooflike vermoë om enigiets te kan verander indien dit daartoe gedring word.

Die brein is so ontwerp om vir ons eie oorlewing, neurale paaie te skep wat in geloofsisteme en gewoontes na vore kom.

Ongelukkig is dit waarin die meerderheid mense vir die somtotaal van hul lewens in vasval met enkele kopskuiwe langs die lewenspad.

Maar jou brein, die ongelooflike orgaan wat dit is, het die vermoë om te skep en te herskep, om te evalueer en te verander en aan te pas.

Ons is dus nooit uitgelewer aan hierdie leuens uit ons kinderdae waarin ons dikwels vasgevang is en die koers van ons lewens vir ʼn lang tyd bepaal nie. Ons kan dit verander. Met die regte dryfkrag en tegnieke kan ons die koers van ons lewensreis verander en ʼn beter lewe verder lei.

Paradigmaskuiwe en gevolglike koersverandering is moontlik. Jy is nié die slagoffer van die leuens nie, jy is die bepaler van jou waarheid en jou toekoms.

• Lees meer oor my beradings- en terapiedienste by die Zoë-Hipnoterapie- en Beradingsentrum

Raak ontslae van (emosionele) onkruid en begin lewe

Vanoggend vaar ek weer in die tuin in, en tipies van my aard, ontaard dit in totale skoonmakery (ʼn eienskap wat nie baie goed by werkgewers, veral die kerk,  afgaan nie).

Maar terwyl ek so besig is om van ál die onkruid, wat alles verswelg, ontslae raak, tref hierdie lewenswaarheid my.

Onkruid is ʼn interessante ding. Dit groei soms welig en neem alles oor. Alles is ook nie noodwendig onkruid nie. Sommige rankplante of grondbedekkers het ʼn goeie doel, maar as jy dit nie beheer nie, kan dit soos ʼn onkruid raak en alles oorneem.

Die gevolg is dat dit alles begin verswelg. Dit groei deur die plante, oor die struike en al wat jy naderhand sien, is net die onkruid of rankplant.

Ander weer het die vreeslikste dorings wat dit vir jou onmoontlik maak om in die bedding by die ander plante uit te kom.

So is dit ook met onkruid in ons lewens. Soms dink ons die dinge is nie sleg nie, want dit lyk dan so mooi of reg. Dikwels is dit of pas by ons waardesisteem.  Ander kere mag dit voorkom of ʼn sekere ding in ons lewens ʼn goeie doel vervul. Soos ʼn rankplant. Maar los ons dit om net onbeheerst te groei omdat ons nie ons gedagtes en denke beheer nie, verswelg dit naderhand ál die ander mooi dinge en word ons lewe eenogig.

So ook is daar soms gevaarlike doringagtige goed wat geplant word. En hoewel dit dalk mooi rose of ander blomme kan dra, kan dit baie seer veroorsaak as dit begin om te steek.

Die geheim in ons lewens is beheersing van en balans in ons gedagtes.

Wanneer jy agterkom dat daar so ʼn onkruid is wat ʼn bietjie te veel ruimte in jou gedagtes opneem, is dit tyd om daarvan ontslae te raak. Sny daai rank- of doringplant bietjie uit en kry dit onder beheer.

Jy sal dit agterkom as jy eendag besef jou lewe is belemmerd. Jy het nie meer blydskap of vreugde nie. Jy staan met ʼn swaar gemoed op of alles voel net uitsigloos.

Wat is hierdie onkruid in ons lewens waarvan ek praat?

Nou voordat jy dink dit gaan hier oor ʼn lys van sogenaamde sondes, wil ek jou gerusstel. Jy kan ontspan. Ek gaan my nie besig hou met jou seksuele behoeftes of hoe jy na die surfer op die beach gekyk het of jou woede oor jou onregverdige baas nie.

Ek wil eerder stilstaan by daai emosionele bossies wat soms ons lewens in ʼn donkerte kan indryf. Hier is ʼn paar bossies:

• Onrealistiese verwagtinge

Ons leef dikwels volgens ʼn stel waardes wat ver van die werklikheid verwyder is. In ons moderne, media dominante eeu, is hierdie probleem vererger. En dan meet ons onsself aan hierdie beelde wat óf in ons koppe ingeprop is óf wat ons aan onsself voorhou. Dikwels deur ons ervarings. Jy skep vir jouself ʼn nuwe prentjie (waarde of beginsel) op grond van ʼn slegte ervaring en dan probeer jy die werklikheid daarby inpas. Slaag dit nie, voel jy ʼn absolute mislukking. Hierdie onrealistiese of dikwels ongebalanseerde gedagtes kan soos onkruid alle nugtere denke oorheers en op die ou einde jou in ʼn donker ongelukkigheid laat beland wat ʼn oorvloedige lewe van jou steel. Sommige van hierdie onrealistiese verwagtinge is moontlik:

• Jou beeld van die ander geslag – As vrouens maar net wil besef dat mans is mans en die beeld van die ridder op die wit perd wat deur romantiese hygromans geskep word, is net ʼn storie, dan sal meer verhoudings slaag. Aan die ander kant, as mans net wil besef dat verhoudings gaan nie net oor seks nie, dat ʼn porn star maar net ʼn fiktiewe poppie is en dat vrouens baie ander behoeftes ook het, sal daar baie minder ongelukkigheid wees. Sonder om nou in hierdie ongelooflike komplekse onderwerp in te gaan, die punt wat ek wil maak is dat baie mense het ʼn onrealistiese verwagting van die ander geslag. Dikwels wanneer ʼn persoon na ʼn lewensmaat soek, maar ook in huwelike sien ek dit dikwels, dat twee mense totaal verby mekaar leef en kommunikeer aangesien hulle verwagtinge (waardes) oor die hoe die ander geslag moet wees en optree myle van mekaar (en die werklikheid)  verwyder is.

• Verhoudings – In aansluiting by bogenoemde punt, het mense (en ek praat nie net van jong mense nie) dikwels ʼn totaal onrealistiese verwagting of prentjie van wat ʼn verhouding behels en vra. Hierdie totaal onrealistiese verwagtinge kan ʼn onkruid wees wat die lewe uit jou verhouding suig totdat daar niks oor is nie. Dít lei  dikwels tot konflik, bakleiery en op die ou einde tot vooropgestelde idees of waardes in veralgemenings soos: “Alle mans is net onbeskof en selfbehepte buffels.”

• Gesin – So ook het mense dikwels glad nie ʼn idee wat dit kos om ʼn kind te kry en groot te maak nie. En met “kos” bedoel ek nie geld nie – of jou tienerseun wat jou kosbegroting eendag totaal gaan ruïneer nie – maar wat die opoffering en prys van ouerskap is. Om ʼn kind te kry verander jou lewe onherroeplik. Kry die romantiese prentjie van die dogtertjie met blonde haartjies in ʼn pienk rokkie wat jy soos ʼn klein puppy kan saamsleep en oral mee spog baie vinnig uit jou gedagtes.

• Geld – O, die I-generasie met hul idee dat hul by ʼn werk gaan instap en onmiddellik pappie se salaris gaan huis toe neem, want “hulle verdien dit mos,” kom sommer dadelik in my gedagtes op. Maar oor die algemeen het mense baie onrealistiese verwagtinge oor geld. En daarom raak baie mense vasgevang in die wêreldsisteem van skuld, onmiddellike gratifikasie en “dobbel”. Met ʼn bietjie kennis kan jy jou lewe omkeer en wegbeweeg van hopeloosheid, ʼn alewige wens dat jy die lotto gaan wen of ʼn lewenslange slaaf van die skuldspiraal bly.

• Werk – Ons almal is mos opsoek na daai sogenaamde (laat ek byvoeg, pie in the sky) droomwerk. Die realiteit is dat jy heelwaarskynlik, selfs in jou droomwerk, 90% van jou werk blote roetine en oninteressant gaan wees en net 10% ware satisfaksie beleef. Daarmee sê ek glad nie ons moet nie ons passies najaag en doen wat ons van hou en mee goed is nie. Dit bly steeds die beste doelwit om na te mik. Vervulling in jou werk is moontlik, maar dikwels kyk of fokus mense, selfs in hul sogenaamde droomwerk, só na en op die probleme, uitdagings  of mense wat dit dalk moeilik maak, dat hulle geen vervulling en geluk ervaar nie. Kry die onrealistiese verwagtinge van ʼn Utopia in jou werksplek uit jou gedagtes en staar die werklikheid in die gesig.

• Sukses – Om sukses te definieer is uiters moeilik. Maar baie mense het onrealistiese verwagtinge oor sukses. Of die ander kant - die onrealistiese verwagting dat sukses hulle nie beskore is nie. Mense wat geskrewe doelwitte het en prakties en aktief daarna toe werk om dit te bereik, behaal deurgaans sukses. Baie drome sneuwel omdat onrealistiese verwagtinge oor sukses of die pad na sukses in onkunde gedompel is en jou van ʼn gelukkige en vervulde lewe weerhou.  

• Roetine – Roetine is een van die grootste diewe van ons geluk in hierdie twintigste eeu. Mense se onrealistiese verwagting dat die lewe “net moet gebeur,” is ʼn groot onkruid. Die lewe gebeur nie net nie. ʼn Mens moet dit laat gebeur. Maar die gemaksones van elke dag se groef kan ʼn doring wees wat jou baie seer steek. Trek daai onrealistiese verwagting dat die lewe maar net vanself moet gebeur en alles in plek val en voorsien, baie vinnig uit!

• Vrees

Ek staan verstom oor hoe baie mense in vrees leef. Vrees oor geld, werksekuriteit, politieke stabiliteit (omdat hulle te veel nuus lees), verhoudings, hulle kinders en die se prestasies, sekuriteit, ongelukke en nog tien duisend ander goed. Napoleon Hill praat van die sewe dodelike vrese wat mense se lewens soos onkruid oorrompel en hulle weerhou van sukses en geluk. Uit vrees begin ons dikwels nie iets nie. Uit vrees sit ons eerder in ons huise. Uit vrees sê ons ja en amen vir alles – die baas wat onregverdige eise stel, die dominee of pastoor wat jou met godsdiens probeer beheer en jou vryheid steel, die politikus wat jou stem met leë beloftes wil  werf. Vrees is dodelike onkruid, rankplant en doring. Vrouens wat uit vrees in ʼn verhouding wil wees of bly. Mans wat uit vrees onreg toelaat. Vrees om nié ʼn pensioen of mediese fonds te hê nie. Kinders wat uit vrees in marionette verander word. Vrees dat jou kind gaan druip. Vrees dat jy nie jou huis se paaiement gaan kan betaal nie. Lidmate wat uit vrees alles in hulself versmoor en ander wat wegbreek en God kwalik neem oor mensgemaakte reëls en dogmas. Werknemers wat soos slawe in die korporatiewe wêreld maar die katshoue vat uit vrees vir hul werk en inkomste. Verbruikers wat uit vrees miljoene rande se produkte koop. Pasiënte wat uit vrees in hopeloosheid daagliks hande vol pille sluk terwyl die industrialiste met breë glimlagte hul groeiende bankbalans dophou. Vrees het die grootste beheerder van die moderne wêreld geword. ʼn Onkruid, wat jy dalk deeglik moet bekyk.

• Skuldgevoelens

As ek aan my eie lewe dink, dan sien ek ʼn geskiedenis van leweloosheid omdat ek vir baie jare gekniehalter is deur hierdie mensgemaakte beheerstelsel. Skuldgevoelens. Hoeveel keer het ek gekies om maar nie te leef nie, uit skuldgevoelens. Hoeveel keer het ek gaan “bely” en vir dae lank my lewe op hold gesit omdat ek skuldig gevoel het oor iets wat ek gedoen, gesê of nie gedoen of sê het nie. Skuldgevoelens oor ʼn egskeiding van ʼn huwelik wat nooit moes gewees het nie en nie gewerk het nie. Skuldgevoelens in die werk. Skuldgevoelens oor seks. Die lys is baie lank. As daar nou een ding in ons lewens is wat ons maar kan verban, is dit skuldgevoelens. In die godsdienstige instellings (kerke ingesluit), is dit mos die mees algemene wapen om mense met vrees te beheer. “Jy mag nie dit nie en jy mag nie dat nie, want dan.....” “Jy moet rooi dra en nie blou nie, anders....” Omdat skuldgevoelens so ʼn kragtige reaksie in ons emosies tot gevolg het, is dit een van die groot redes hoekom dit werk om mense te beheer en ons lam te lê. Volgende keer as jy weer wil skuldig voel, sit daai emosies eenkant en bekyk dit van ʼn afstand af met perspektief en vra jouself wat lê aan die wortel van hierdie ding, en dan raak jy van dié onkruid ontslae.

• Pretensies

Ons ouens in ons middeljare verstaan hierdie een. Tog sien ek dit maar net soveel, maar op ander wyses, by ons jongmense. My ouma se mees algemene stelling was altyd: “Wat sal die mense hiervan sê,” of “Wat sal die mense van ons dink.” Die ander kant is mos daai koppies wat vir tien jaar stof vergader in die “show case” omdat ons dit nie mag gebruik behalwe wanneer “spesiale” mense kom kuier nie. Of alles wat in perfeksie moet wees vir ander mense. Baie mense leef egter daagliks só. Mense leef met voorgee teenoor die dominee of pastoor (asof dié nou enigsins anders as jy is of jou in God se slegte boekies kan laat beland), die skoolhoof, die baas by die werk en helaas ook tenoor hul vriende en veral familie. Ons probeer so voorgee met ons klere, die karre wat ons ry en ons kinders se prestasies. Asof dit jou waarde gaan bepaal. En ongelukkig doen dit vir so baie mense. Geen wonder die meeste mense is wrakke as gevolg van stres nie. As jy nou van een groot stuk doringtak in jou lewe ontslae wil raak wat die lewe uit jou uitsuig en jou weerhou om werklik te lewe, raak ontslae van pretensie en wees wie jy is. En leer wie jy IN Christus is, dit bepaal immers jou waarde en jou sukses. As iemand anders nie hou van wie jy is nie, is dit daai persoon se probleem. Hoekom jouself ʼn goeie lewe ontneem omdat jy oor ander mense en hul niksseggende opinies gepla is.

• Onkunde

Die laaste groot onkruid wat mense se gedagtes gevange hou en hul lewe versuur, is onkunde. Hoewel ons in die eeu leef waarin kennis en inligting vrylik beskikbaar is, waarin jy jouself met gemak oor enige onderwerp onder die son kan verryk, is dit seker die mees oningeligte geslag ooit. Toegepaste kennis kan jou baie ver bring. Maar die gejaag van die moderne lewe, roetine, vermaak (ja te veel soetsappige stories op TV), sosiale media en gemak, het tot gevolg dat die meeste mense se breine met ʼn spul onkruid oorbegroei is, soveel so dat daar weinig vrugbare plante meer groei. Dit is hoekom mense nie meer kan onderskei nie. Hoekom hulle ʼn mogge troffe leefstyl volg en maar net hoop vir die beste. ʼn Lewenshouding wat nêrens heen op pad is nie, dalk net ʼn sinnelose en lewelose aftrede en dood uiteindelik. Meeste mense se waardes is deesdae geskoei op dit wat hul gevoer word op TV, flieks, musiek en sosiale media. Onkreatiewe en verbeeldinglose lewens en verhoudings. O en ons grootste verskoning vir onkunde is tyd. Niemand het kamstig meer tyd vir niks nie. En dan praat ek nie van ongeskoolde mense wat, helaas selfs in hierdie eeu nog voorkom nie, ek praat van mense wat hooggeleerd is. Kenners op hul gebied, maar verder onkundig oor die lewe. Lewe, sukses en geluk,  is moontlik wanneer jy die bedding van jou gedagtes skoonmaak van onkruid en dit plant met vrugbare, kleurryke en pragtige plantegroei.   

• Vir meer inligting, of om my te kontak, besoek my gerus by www.wilcoroberts.co.za

Dooie takke wat jou keer om te lewe

Dooie takke is ʼn interessante fenomeen.

ʼn Tuin, of die natuur, en hier verwys ek spesifiek na die flora, word gekenmerk deur die wisselwerking tussen lewe en dood. “Geboorte en sterfte” as jy wil.

Dit gaan saam met seisoene, ʼn ander onderwerp wat ek nie hier wil aanraak nie. Daar is ʼn tyd wanneer die natuur in volle blom is, nuwe blare word gevorm en takke uitgestoot. Dan is daar ʼn ander tyd wanneer alles begin verkleur en blare sterf en afval. Dan kry ons weer ʼn tyd waar die natuur rus. In die grootste deel van ons land is alles vaal en dood voordat daar weer nuwe lewe begin uitspruit in bloeisels en nuwe blomme, blare en takke wat uitkom, groen en vol lewe.

So in ʼn natuurlike proses sien ons dan dat daar ʼn tyd kom wanneer die takke begin doodgaan en, indien dit nie gesnoei word nie, wel later afval om plek te maak vir nuwe lewe.

Dink daaroor, as ons dit deurtrek na ons lewens toe, indien jy nie die snoei proses deurgaan nie, sal die dooie hout wel met tyd in jou lewe wegval, dikwels in ʼn baie moeiliker en pynliker pad as wat die snoeiery gebeur en vinnig oor en verby is.

Nóg ʼn interessante aspek van dooie hout is dat nie alles noodwendig vir ons verlore is nie, maar so is alles ook nie net goed nie. Die regte hout kan opgetel en gebruik word vir energie. Kos of hitte kan daarmee geproduseer word. Dooie blare en gras kan gebruik word om kompos te maak wat weer help om beter lewe voor te bring.

Alle dooie goed is egter nie noodwendig bruikbaar nie. Ons kry byvoorbeeld sekere bome wat uiters giftig is vir menslike gebruik. Of hout wat so vinnig wegbrand dit is van geen waarde nie.

In die vorige blog het ek geskryf oor die feit dat die dooie goed in ons lewens ons verhinder om werklik ʼn vrugbare, sinvolle en gelukkige lewe te lei. In die volgende paar weke gaan ons kyk na verskillende dooie takke wat ons lewens op ʼn emosionele en verstandelike vlak negatief beïnvloed.

Baie mense leef in die verlede. Sommige goed uit die verlede waaraan hul vasklou is positief en sommige is negatief. Verlede week het ons by die positiewes stilgestaan en in dié blog kyk ons na van die negatiewes.

1. Mense. Niemand leef op ʼn eiland nie, al is jy hoe ʼn introvert wat ʼn kluisenaarsbestaan voer. Daar bestaan nie iets soos ʼn “self-made man” nie en daar is ook niemand wat kan beweer dat hy of sy immuun is teen ander mense nie. Die samelewing bestaan uit mense en ons almal het gesinne, families, vriende en kollegas. Êrens is jy deel van ʼn groep, of dit nou mense is wat saam in jou gym is, lidmate in ʼn kerk, die motorfiets- of naaldwerkklub of waar ook al. Selfs al gaan jy net winkel toe is jy in daai tyd deel van ʼn groep wat genoem word kliënte en kruis jou pad met ander mense. Hier is beslis nie genoeg plek en dit is ook nie die forum om in detail oor ons verhouding met mense in elke groep in te gaan nie. Ek wil net vir ʼn oomblik stilstaan by die feit dat 90% van alle mense meestal ander mense verantwoordelik hou vir hul ellende, ongelukkigheid en verbittering. In die meeste areas is mense direk of indirek betrokke en kan mense voorgehou word as die rede vir jou mislukkings, ongeluk of ongesteldheid. Die mees waardevolste les wat ek in die lewe geleer het, maar dis ʼn bitter harde les, is dat die bal by my stop. Ekself is verantwoordelik vir my lewe en dit wat met my gebeur. Ander mense gaan altyd op een of ander manier op jou tone trap. Mense verskil, persoonlikhede verskil, waardesisteme verskil en kulture verskil. Jy kan maar weet dit sal gebeur. Daarom is dit belangrik om te vergewe, die situasie eerlik in oënskou te neem in plaas daarvan om in emosionele reaksies te gaan en aan te gaan met jou lewe. Dit help nie om in negatiewe emosies oor ander mense vas te sit vir die res van jou lewe soos wat baie mense doen en dan verbitterd oud raak nie. Of dit nou ou familie vetes is, ʼn eks man of vrou, ʼn kollega, vriend of selfs net die ou in sy Fortuner vanoggend wat jou parkeerplek gesteel het. Maak jou los van die negatiewe goed wat gebeur het met mense uit die verlede. Dit beteken nie jy moet noodwendig nou met daai mense iets te doen hê nie. Dit beteken jy maak jouself los en beweeg aan. Kry daai dooie hout uit jou verstand, emosies en tong uit.

2. Werk. Vir sommige mense is gebeure uit die verlede in die werksplek, of selfs die feit dat hulle nie bevordering gekry het of dalk ʼn bepaalde werk gekry het nie, ʼn groot ou dooie tak in hul lewens wat hul sig na die son en lewe versper. Werksplekke, maak nie saak waar dit is nie, is altyd ʼn teelaarde vir konflik, ongeluk en negatiewe emosies. In retrospek het ekself die afgelope tyd besef dat ʼn vorige werkplek, waar ek in my siel in ongelukkig was en elke oomblik daarvan verpes het, eintlik die teelaarde was vir baie positiewe dinge in my lewe wat nodig is. ʼn Komposhoop is nou nie ʼn plek om jou ontspannende middag damestee aan te bied nie, maar sonder die kompos mag jy dalk nie so ʼn welige groen grasperk en mooi blombeddings hê sodat die dames hulle in kan verlustig in die heerlike funksie nie. Raak ontslae van dooie hout uit jou verlede en hou op om vas te sit in goed wat was en gebeur het en goed wat jy gehoop het kon wees.

3. Gesondheid. ʼn Mens se gesondheid is een van die grootste gawes in die lewe. Soms gebeur daar goed wat jou gesondheid nadelig beïnvloed wat nie die direkte oorsaak van jou eie nalatigheid was nie soos ʼn ongeluk of lugbesoedeling. Maar die realiteit is dat baie mense nooit na hul liggame omsien en dit oppas met hul diëte, oefenprogramme, ontspanning (en stres-vermindering) en ʼn gesonde gewoontes asook leef- en denkstyl nie. Wanneer die gevolge op verskeie maniere na vore kom, word baie mense negatief en verbitterd of raak dit net ʼn stryd om oorlewing. Die ongelooflike van ons liggame is egter dat dit nooit té laat is om te begin nie. Soms is die skade so groot en die lewensjare te ver gevorderd dat daar nooit volkome herstel sal wees nie. Maar ʼn mens kan ʼn gesonde liggaam tot op ʼn hoë ouderdom geniet met die regte aanpassings in siel, liggaam en gees. Raak dus ontslae van die dooie hout van skuldgevoelens, verwyte, verbittering, slegte gewoontes en emosionele reaksies en skuif jou fokus reg.

Soos wat ons die dooie hout uitsny en meer positief begin leef en die son meer op ons lewensblare skyn, sal die vrug van geluk en vrede vir jou ʼn baie meer positiewe, produktiewe en vrugbare lewe laat geniet.

Begin vandag en maak jou kop skoon van daai negatiewe dooie hout uit die verlede. 

• Vir meer inligting oor al my dienste, terapie en berading wat beskikbaar is, gaan na www.wilcoroberts.co.za

Snoei bring lewe

Nou die ander dag, vóór die groot hael, vaar ek die tuin in met die snoeiskêre. Ek doen so nou en dan so iets. Ek weet nie wat dit in my konstitusie is nie, maar dit maak nie saak of dit in my eie lewe is, my admin, my e-posse of by die werk nie, maar ek moet maar net alewig skoonmaak, uitsorteer en van dooie hout ontslae raak.

So vaar ek die tuin binne met dié instrumente, aanvanklik net met die idee om ʼn paar dooie takke en boomvaringblare wat ek raakgesien het, af te sny. Maar dit word ʼn hele operasie waarin oopgesny en van alles wat dood en uit plek is, ontslae geraak word.

ʼn Groot snoeiskêr vir die groot takke en blare en die kleintjie vir die fyner werk.

En iets soos ʼn wonder ontvou hier voor my oë. Dit is asof daar weer lewe in die plant en in die bedding kom. Ander struik en blom wat verswelg is, kom weer na vore. Dis skoonheid van die plante steek weer kop uit nadat ál die dooie goed eers weggesny en uitgehaal is.

In die volgende paar blogs, hier in hierdie afdeling en ook in van die ander afdelings, wil ek skryf oor die snoei van die dooie takke in ons lewens in die verskillende areas of fasette en sal ek verskillende dele hiervan aanraak.

Ek dink hier in die begin van die jaar is dit nogal van toepassing.

In die natuurlike werk dit so. Sommige mense hou van ʼn digte boskaas in hul tuin en los alles om net te wild groei. Maar gaan kyk na die tuine wat regtig jou aandag trek. Wat die pryse wen en in die tydskrifte pronk. Dit is dié tuine waar alles netjies versorg en afgerond is.

Wanneer ons in die bos ingaan, dan verwag ons die woeste, die onversorgde, maar wanneer jy in ʼn tuin loop, moet dit versorg wees.

So ook as dit by boerdery kom. Soos die prentjie bo. ʼn Onbesnoeide wingerd lyk totaal onversorg. Jy dink by jouself hier is ʼn sleg boer. Hier is iemand wat nie omgee vir sy boerdery, sy sak en homself nie.

So ook met mense. Soms trek die wildes jou aan om een of ander rede, maar wie is die mense wat werklik die wêreld positief verander en bestuur? Sal jy werklik jou vertroue stel in iemand wat totaal onversorgd is in sy liggaam of siel?

Nou my slim landboukind, die boer, verduidelik vir my dat die snoei van bome en plante nodig is sodat daar meer sonskyn op die blare kan kom wat die vrugte beter laat groei.

Dink aan die groot werk in die winter voor die lente kom, dan word die vrugtebome, wingerde en rose gesnoei. Àl die dooie takke en lote wat uit plek is word weggesny. Sodat daar minder takke en lote is. Sodoende groei die plant beter, kry meer son en lewer beter vrug.

Dooie goed veroorsaak gebrekkige groei, swak vrugte en swak oeste. En maak dit boonop moeilik om by die ou patetiese vruggies uit te kom.

Trek dit deur na ons lewens op ʼn sielsdimensie vlak. Hoe meer dooie hout jy in jou emosies en verstand ronddra, hoe moeiliker kry jy son, hoe slegter lyk die oes van jou lewe. Hoe moeiliker is dit vir ander mense om die ware jy raak te sien en te waardeer. Hoe moeiliker vir jou om jou bydrae te lewer daar waar dit nodig is. Om jou beste vrug na vore te kan laat kom.

Daarom is dit nodig om van die dooie goed ontslae te raak. Meer is nie altyd beter nie, veral as dit kom by ons funksionering.

Wat is die goed wat ons verhinder om goed te funksioneer?

Kom ons begin by een groot dooie tak, die verlede.

Baie mense leef in die verlede, en hoe ouer hulle word, hoe beter raak die goeie ou verlede waarin hulle leef.

Sommige goed uit die verlede waaraan hul vasklou is positief en sommige is negatief. Vandag gaan ek by die positiewes stilstaan en volgende week na die negatiewes kyk.

Ja, dis nie altyd die slegte goed wat mense verhinder om aan te gaan met die lewe nie. Dit is dikwels die goeie dinge wat gebeur het. Maar ons kan nie net leef in die goeie goed van die verlede en nie die goeie goed wat vandag met jou gebeur, rondom jou is en die goeie mense wat nou in jou lewe is, nie raaksien nie.

Soms wil mense beweer daar is niks goed in hul huidige situasie nie. Dít dikwels omdat hulle só in die “goeie ou verlede” leef, dat hulle ophou bestaan het. Maar dit is doodeenvoudig nie die waarheid nie. Dit is dikwels ál hierdie dooie takke wat verhinder dat hulle die son sien en toelaat om op hul blare te skyn sodat die vruggie kan ontkiem en sappig word.

Kom ek noem enkele van hierdie goeie ou verledes:

1. Prestasie. Dit is iemand wat uitmuntend, veral in sport presteer het toe dié persoon jonk was. Maar kompeterende sport het ongelukkig ʼn vervaldatum. Nee regstelling, kompeterende sport op sekere vlakke of in sekere kodes het wel so ʼn vervaldatum. Maar mense tot in hul negentigs presteer nog in sport en stel rekords op. Een van die dinge wat my die meeste inspireer, is wanneer iemand op ʼn hoë ouderdom nie toelaat dat die lewe ophou nie, maar steeds alles insit om ʼn rekord op te stel. Soos Arthur Webb, ʼn ultramarathon-atleet op 72. Of Olga Kotelko wat op 94 17 baan en veld rekords in haar ouderdomsgroep hou en steeds lid van die VSA se Meesterspan is. Nader tuis is daar Japie Malan wat op 92 in 2012 op ʼn tandem-fiets en in 2010 op sy eie op 90-jarige ouderdom, die oudste deelnemer aan die Argus-fietswedren is. Wally Hayward het ʼn Comrades-ultramarathon loopbaan van 60 jaar gehad en is die oudste persoon nóg om dié wedloop te voltooi. Hy het in 1989 op die ouderdom van 80 jaar die Comrades net in tyd voltooi. Hy is dood in die ouderdom van 97 jaar. Om dus te leef in die goeie herinneringe aan die prestasies in die verlede en nie die kanse van vandag te gebruik nie, of jy nou 40, 50 of 80 is, is om toe te laat dat dooie hout in jou pad staan om die sonskyn en lewe te geniet.

2. Mense. Die lewe is nie altyd regverdig nie en laat ons soms deur ernstige verlies gaan. Die dood is egter deel van die lewe op aarde. Hoekom dit gebeur dat iemand se lewensmaat op ʼn jong ouderdom sterf, of ʼn kind of ʼn ouer of familielid wat jou emosionele steunpilaar was of ʼn goeie vriend of vriendin of selfs ʼn werkgewer, kan ons nie verklaar nie. Ons het nie die antwoorde nie. Punt. Die lewe hou egter nie op wanneer iemand sterf nie, hoe swaar en moeilik dit ook al is. Dit is ook nie altyd dood nie. ʼn Egskeiding of siekte kan dalk iemand van jou af wegneem. Ongelukkig hou sommige mense op om te bestaan en bly vasklou aan die persoon. Weier om aan te gaan met die lewe. Soms is dit uit emosionele afhanklikheid aan die persoon, soms is dit net uit die groot gemis van iemand wat nie meer daar is om mee te gesels en goed saam te doen nie. Of soms kan dit wees omdat mense hul hele bestaan om ander mense laat wentel. Die herinnering aan die persoon is positief. Dit is kosbaar en iets wat jy altyd sal bly koester. Dit is egter belangrik om afskeid te neem, te rou en dan te snoei, sodat die son op jou blare kan skyn in ʼn nuwe seisoen en weer nuwe vrug in jou lewe na vore laat kom.

3. Jeug. Byna soos met sport, maar in ʼn wyer sin, klou baie mense vas aan hul jeug of jong dae of doodeenvoudig aan die persepsie van jeugdigheid. Die energie en lewenslus en ál die wonderlike dinge wat in hul jong dae, studente tye en jong getroude lewe gebeur het. In ons samelewing wat al hoe meer jonkheid as ʼn deug of waarde wil voorhou, maak dit nóg moeiliker. Elke plooi, elke seer spier, elke bietjie meer inspanning om dinge te doen wat vroeër maklik was, word ʼn swakheid of ʼn krisis. Die samelewing het ʼn geneigdheid om mense te laat glo dat as jy nog nie presteer het of skatryk is teen 40 nie, jou lewe verby is. Van daar af is dit net afdraande pad. In stede daarvan dat mense die deugde en goeie dinge sien wat wel met ouderdom saamkom. Dit is so dat daar deesdae meer mense is wat op ʼn jong ouderdom presteer en sukses behaal. Maar die meerderheid raak maar net weg in die massas. Diesulkes is dus die uitsondering en nie die reël nie. Wat egter vergeet word is, statisties, dat die grootste aantal mense sukses, in menige veld, eers bó die ouderdom van 50 behaal. Daar is talle voorbeelde van hoog suksesvolle mense wat nie opgehou bestaan het omdat die wêreld sisteem sê jou lewe hou op 65 op nie. Of wat lewensvoos is op dié ouderdom omdat hul maar net saamgesleep is in die (korporatiewe) sisteem nie. Dis juis dié mense wat dikwels terughunker na die jeugdigheid en wens hulle kon alles oorhê. Ek sê nie mens moet toegee aan die ouderdom en nou skielik oud wees voor jou tyd nie. Inteendeel. Hou egter op om te leef vir wat was en nie was nie. Hou op droom oor verlore kanse. Snoei daai ou hout, weereens of jy nou deur middeljare krisis gaan en of jy al 70 is, maak plek vir die son op jou blare en gryp die geleenthede aan wat nou op jou pad is!

Die lewe is elke dag nuut. Elke seisoen en elke nuwe jaar is simbolies vir ons dat daar altyd nuwe lewe voortspruit. Omstandighede lyk nie altyd soos jy dit dalk graag wil hê nie, maar dit kan jou nie keer om te lewe nie. Maar dooie takke, al was hulle baie vrugbaar op hul tyd, kan nie weer uitspruit en vrug lewer nie. Snoei daai ou dooie takke weg en sien die geleenthede raak om nou, in die nou, met bewustheid te leef.

• Lees meer hier of kontak my

Sit wense oor in aksie

Ek onthou as kind het ons baie Sondae middae of met spesiale geleenthede by my ouma en oupa geëet en later jare, ná my oupa se dood, het ouma dié tradisie voortgesit. ʼn Dis wat altyd op die spyskaart was, is gebraaide hoender. Die tradisie in die familie was dat die een wat die wensbeentjie (die hoender se sleutelbeen) kry, dit daar en dan moes gebruik. Die persoon langs jou aan tafel moes die een kant vat en jy vat die ander kant en dan trek jy die beentjie totdat dit breek. Die een wat die groter gedeelte in sy of haar hand het nadat dit gebreek het maak (natuurlik) ʼn onuitgesproke wens. Iets goed wat jy hoop met jou sal gebeur of wat jy sal kry of iemand wat jy sal ontmoet. Volgens Etimoloë kom die gesegde “get a lucky break” van die gebruik af.

So is daar ook oral in die wêreld wensdamme (wishing pond). Nie soseer in Suid-Afrika nie hoewel ek soms, veral by deftige hotelle waar daar een of ander poel is, sien dat mense geld ingooi en natuurlik met ʼn gepaardgaande wens. Dit is veral ʼn Europese gebruik. Ek glo nie almal glo noodwendig in die mistiese gebruik dat hul wens sal waar word nie, maar tog klou hulle vas aan een of ander bygeloof dat iets goed met hulle sal gebeur.

Só is daar verskeie sulke tipe bygelowe en gebruike.

Nog iets waarmee ek grootgeword het in die familie is die sêding: “Eendag as my skip inkom.” Let op die woord “as”, nie “wanneer” nie. Of die meer moderne weergawe is: ”As ek die lotto wen....”

Ons het verskillende uitdrukkings. Ons sal byvoorbeeld sê iets is wensdenkery. Of in Engels wishful thinking. Die kinderlike droom dat ons net die lantern kan vryf en verskyn ʼn Genie wat al ons wense sal waarmaak.

ʼn Wens sê die verklarende woordeboeke is iets waarna ʼn mens verlang of iets wat jy begeer. Dus iets wat jy graag wil hê oor jou pad moet kom of in jou lewe moet verskyn sonder enige daadwerklike poging of werk van jou kant af. Iets soos die spreekwoordelike skip vol geld wat net misterieus jou lewe moet binnevaar sonder dat jy iets gedoen het daarvoor. Of die lotto wen, al is jou kans statisties beter om deur die weerlig raakgeslaan te word of twee keer beter dat ʼn donkie jou sal byt, as wat dit is om dié ou gelukkie te tref. Want gelukkie tref is dit inderdaad.  

Laas week het ek geskryf oor voornemens (so in die begin van die jaar) en dat ons dit moet omskakel in besluite (Die wonder van nuwe begin).

ʼn Voorneme, begeerte en wens is amper op dieselfde vlak. Dit is iets wat ons bitter graag wil hê, of bereik of laat gebeur, maar sonder dat ons dit werklik in ons diepste binneste glo dat dit met my kan gebeur of my beskore is of sonder dat ons iets doen om dit te laat gebeur.

Ons almal wens baie dinge. “Ek wens ek kan ʼn (of die regte) man of vrou kry,” “Ek wens ek het ander werk gehad,” “Ek wens ek het geld gehad vir dit of dat,” “Ek wens ek kan op vakansie gaan,” “Ek wens my man wil my beter behandel,” “Ek wens my kinders wil kerk toe gaan,” “Ek wens ek kon ʼn besigheid begin,” en seker die ergste van almal, “Ek wens ek kan aftree.”

“Ek wens, ek wens, ek wens.” En so wens almal hul lewe verby tot in hul aftrede in ... en dan wens hulle weer vir nuwe goed, dat die kleinkinders sal kom kuier, dat hul pensioen beter was, dat die lewe nie so onregverdig was nie, ens. ens. ens.

Die waarheid is dat ʼn gewensery nog niemand van ons iets in die sak gebring het nie. Jy kan wens en voornemens koester tot jy die dag blou in jou gesig is, dit gaan niks aan die saak verander nie.

Die lewe gebeur vir die wat iets insit. Dit word bewaarheid vir hulle wat die regte kopskuiwe maak, die regte vrae vra, die regte dinge gaan soek en gaan haal. Ek het, sonder dat ek nog enige kennis gehad het van hoe die wêreld werk, in reaksie begin sê: “Dalk moet ons uitswem en die skip gaan haal.”

“Vra en vir jou sal gegee word, soek en jy sal vind, klop en vir jou sal oopgemaak word,” leer Jesus ons. Wat is die goue reël wat ons hier raaklees?

Dat niks sonder moeite of pogings van ons kant af kom nie. Daar is aksie betrokke.

Ek weet sommige mense is uitgelewer aan sekere teologiese of ideologiese leerstellinge dat jou paadjie nou maar uitgemerk is en dat jy maar net ʼn marionet aan ʼn toutjie is wat moet vat wat die lewe vir jou uitdeel. Maar ek kan nie daaraan sluk nie. Ek sien só ʼn denkwyse en lewensbeskouing nêrens in die Bybel nie. En as ek na die geskiedenis van die mensdom kyk, nog minder daar. Dit laat jou ook in baie ernstige krisisse met jou Godsbeeld vasdraai as jy só leef.

Dis ʼn lewe van mogge troffe. Ek karring maar elke dag, jaar in en jaar uit, aan op dieselfde ou manier, met dieselfde gewoontes, idees, op dieselfde plek in my lewe in die wensdenkery vir ʼn beter uitkoms.

Dit word aan Einstein toegeskryf dat hy volgens dié spreuk geleef het: “Waansin: om dieselfde ding oor en oor te doen, maar ander resultate te verwag.” (Insanity: doing the same thing over and over again and expecting different results.)

Wense val in dié kategorie. Dit gaan jou nêrens bring nie. Dit gaan nie die resultate lewer wat jy soek nie. Dit gaan nie jou vrese besweer nie en dit gaan nie jou lewe positief verander nie. Jy doen daagliks dieselfde dinge, maar wens vir daai gelukskoot, daai lucky break, dat daai skip doer ver uit op die see soos die Vlieënde Hollander misterieus in jou hawe sal invaar, dat daai loterykaartjie se nommers reg sal val.

Sit jou wense om in besluite. Gaan dink vir ʼn slag wat jy glo en hoekom jy dit glo (jou paradigmas en lewensbeskouing). Gaan kyk vir ʼn slag wat is jou waardes waarvolgens jy leef en jou gewoontes waarmee jy dit voed. Gaan vra vir ʼn slag hoekom word my wense nie waar word nie.

Miskien net kan ons 2016 ongelooflik positief eindig omdat wense, besluite geword het, ons besluite in beter gewoontes verander het en ons gewoontes in aksieplanne oorgegaan het wat verbysterende resultate gelewer het en daai “wens” toe in werklikheid omskep het.  

Die wonder van nuwe begin

Te midde van die hitte wat ons almal oor die lente en breedte van Suid-Afrika plat teen die grond druk, voel dit soos ʼn gedruis soos mense oral oor weer begin huis toe vlug, werk toe skarrel, skoolgoed koop of net weer opkyk en 2016 met nuwe moed in die gesig staar.

Die genade van lewe is dat daar altyd weer ʼn nuwe begin is.

Dit is asof ʼn nuwe begin die mensdom inspireer om asem te skep en die lewenswedloop met nuwe krag aan te pak. Dit is soos wanneer jy besig is met ʼn wedloop of langpad oefen. Daar kom sulke momente wat dinge vaag raak. Of jy perspektief verloor en tred met wat om jou aangaan. Kom ʼn merker of waterpunt, skep jy asem, kry weer moed en energie en ʼn nuwe lus in jou tred.

Só is die geboorte van ʼn baba in die familie ʼn vreugde oomblik. Of wanneer die trouklokke lui. In teenstelling met ʼn begrafnis, ʼn siekbed of slegte tyding.

Soms is sekere eindes ook vreugde momente wat nuwe energie bring. Soos die eindeksamen aan die einde van die jaar. Wanneer die leerder slaag beteken dit vordering, ʼn groter en nuwe uitdaging. 

Wanneer die matriek eindeksamen afgehandel word, is daar vreugde, want ʼn hele nuwe lewensfase begin. So ook met ʼn graad of diploma wat gevang word.

So kan ons baie nuwe momente van positiewe eindes en beginne deur ons lewens en in ons werk beleef. Momente van vreugde, hartseer, einde en begin. Elkeen met sy eie unieke emosionele dinamika.

Die begin van ʼn nuwe jaar hou vir die meeste mense die dinamika van nuwe energie in. Weer ʼn volgende stappie op die lewenspad met hoop en verwagting.

Ander begin dalk met huiwering en vrees.

Die belangrikste is om hierdie dinamika te benut, hetsy jy ʼn vae hoop het of ʼn vreesagtigheid.

Baie mense het ʼn nuwejaarsvoorneme.

Soos iemand egter tereg gesê het, die probleem met ʼn voorneme is dat dit presies is wat dit is. Net ʼn voorneme. Iets wat jy dalk dink om te doen, maar nie eintlik van plan is om deur te voer nie.

Wanneer jy egter weet wie jy is (met ander woorde jou beginsels, waardes en geloof waarop jy jou lewe bou), jou doelwitte neergeskryf is (met bepaalde datum en meetbare punte) en jy gefokus is om beheer te neem oor jou lewe in stede daarvan dat die lewe beheer neem oor jou, het jy nie voornemens nodig nie. Dan neem jy net die volgende stappie in jou lewensreis in die nuwe jaar in en leef en werk doelgerig vorentoe.

Ek het op ou jaar weer bietjie introspeksie gaan doen. Die jaar gaan evalueer op grond van die agt lewensterreine, my waardes en beginsels en my doelwitte. Hier en daar is ek besig met skaafwerk.

Maar die dinamika en energie van die nuwe jaar, help om my gefokus op my kort-en langtermyn doelwitte, 2016 aan te pak en my uitkoms te bepaal wat ek aan die einde van dié jaar wil sien en bereik.

Jy kán besluit waar jy wil wees, jy hoef nie te wonder waar jy gaan wees nie!

My stukkie goud aan jou is, vóór jy weer rotte begin jaag in dié jaar, gebruik die energie in die wonder van nuwe begin en bepaal jou bestemming!!!

• Om meer uit te vind oor beskikbare terapie of 'n afspraak te maak, gaan na WilcoRoberts.co.za.